Tıbdaki gelişmeler sadece annelerin değil, hekimlerin de kafasını karıştırıyor; inmemiş testis

 Farklı branştaki bilgilerin hızla değişmesinden dolayı, sadece annelerin değil, hekimlerin de kafasının karışabiliyor. Bunun en tipik örneği olarak inmemiş testis problemini söyleyebiliriz.

“80″li yıllarda 5 yaşından önce tedavi edilmezdi. 90″ lı yıllarda yapılan araştırmalar, 5 yaşın çok geç olduğunu gösterdi. Bu yıllarda 2 yaşın altında tedavi tamamlamaya başlandı. 2007 yılında European Association of Urology tarafından yayınlanan rehber kitapta ise, tedavinin 6 aylık iken başlanması ve 1 yaş civarında tamamlanması gerektiğini ifade etti. Artık bebeklerimizi, üreme sağlığı açısından, eğer inmemiş testisleri varsa, 6 ay ila 1 yaş arası tedavi etmemiz gerekiyor.”

Farklı hekimlerin verdikleri bilgilerden dolayı kafaları karışan annelere ise unu demek istiyorum. “Ben de bronşit tedavi edebilirim. Ancak bu tedavi hiçbir zaman bir çocuk hekiminin tedavisine benzemez. Aynı konforda ve etkinlikte olamaz. Eğer konunun uzmanı doğru şekilde bulunur ise, zarar görmeden tedaviye ulaşma şansı yükselir.”

İnmemiş testis çocuk cerrahisinin ilgi alanına girer. Yıllardır çocuk cerrahisi uzmanları olarak başarı ile tedavi edilmektedir.

“Doğru tedavi için, önce doğru teşhis” paralosı ile çalışmak gerekir

İnmemiş testis nedir?

            Erkek bebekler doğmadan önce her iki testis bebeğin karın boşluğundadır. Bebek anne karnında gelişimine devam ederken testisler de torbaya inmeye başlarlar. Karın içi boşluğundan sonra kasık bölgesini geçerek doğuma yakın torbaya yerleşirler. Nadiren bu torbaya iniş doğumdan sonraki ilk 6 ay içinde de devam eder. Yeni doğan bir erkek çocuk doğduğunda testisler şayet torbada değilse, bu duruma gerçek inmemiş testis adı verilir. Çoğu zaman tek tarafta, bazen de çift tarafta birden olur. Gerçek inmemiş testiste önemli özellik, bir ya da iki testisin hiçbir zaman torbada olmamasıdır.

Utangaç testis durumunda testisler zaman zaman torbada görülürler. Ancak özellikle soğuğun etkisiyle veya çocuğun alt taraflarının ellenmesi gibi durumlarda yukarıya, kasıklara doğru kaçarak ortadan kaybolurlar. Tıp dilinde “ retraktil testis “ denilen utangaç testisler sıcak ortamlarda, örneğin çocuğun ateşinin çıktığı durumlarda veya banyo küvetinde sıcak suyun içinde otururlarken veya çocuk uyurken bakıldıklarında çoğunlukla torbada görülürler. Utangaç testis bir hastalık sayılmaz, çocuğun ilerideki hayatında bir soruna yol açmaz. Herhangi bir tedavi ( ilaç veya ameliyat ) gerektirmez. Ancak 6 aylık aralarla çocuk cerrahisi  uzmanı tarafından kontrolü gerekir. Gerçek inmemiş testisten tamamen farklı masum bir olaydır.

Sonuçta utangaç testis takip edilmeli, inmemiş testis gibi ameliyat edilmemelidir.

Gerçek inmemiş testis kendiliğinden düzelir mi?

            İstatistiklere göre inmemiş testis erken doğan bebeklerde normal zamanında görülen bebeklere oranla 3 kat daha sık görülür. 6 ayın sonuna kadar inmemiş testislerin bir kısmı daha iner. Ancak bundan sonra artık inmez. Erkek çocukların cinsel organlarına ait en sık rastlanan anormalliktir. Her 100 sağlıklı erkek bebekten birisinde kalıcı bir hastalık olarak bulunur. İlk 6 ay geçtikten sonra mutlaka bir an önce tedavi edilmelidir. Testis, anne karnındaki yolculuk hattı boyunca herhangi bir yerde takılabilir ve inmez.1.Kasık kanalında takılmış ve torbaya inmemiş olabilir.2. Karın içinde kalmış olabilir.

 

 Testis tamamen yok olabilir mi?

            Karın içinden torbaya olan yolculuğu esnasında bazen testis kendi etrafında dönerek bir tur atar ve besleyici damarları burularak tıkanır. Böylelikle testis çürür ve yok olur. Doğum sonrası ciddi hastalık tablosu ortaya çıkaran ve kendisini belli eden bu durum, doğum öncesi dönemde olduğunda hiçbir belirti vermez ve bebek, testisi olmadan doğar. Muayene ile her şey anlaşılır mı? Hastaların % 80 ‘ inde anlaşılır. Çünkü bu orandaki hastada testis, tecrübeli bir elin yaptığı dikkatli muayene sonrasında kasık kanalının bir yerinde ele gelir. Ancak hastaların beşte birinde testis ele gelmez. Böyle olduğunda iki ihtimal söz konusudur. Ya testis karın içindedir. Ya da yoktur. Gerek yansılanım gerekse diğer birçok pahalı ve zor tanı yöntemi burada bize yardımcı olmaz. En kesin tanı yöntemi “ laparoskopi “ ‘ dir. Yani bıçaksız ameliyat olarak da bilinen yöntemdir. Bu amaçla karın duvarında açılan delikten ince bir ışıklı mercek sokarak tüm karın içi görülür. Böylelikle testisin olup olmadığı kesin olarak saptanır ve karın içinde duruyorsa aynı yönteme devam edilerek torbaya indirilir. Böyle durumlarda bazen iki seanslı ameliyatlar tercih edilir. Şayet testis yoksa o zamanda kalıntısı bulunarak ileride ortaya çıkabilecek kanser tehlikesi nedeniyle çıkarılmalıdır.

 

İnmemiş testis neden tedavi edilmelidir?

            İleride çocuk sahibi olmayı önler: Çok bilinen bir kısırlık sebebidir. Testisler ne kadar erken torbaya indirilirse bu risk o kadar azalır.  Kanser gelişebilir: İnmemiş testisli hastaların testislerinde ileride kanser gelişme riski normal erkeklere oranla 15 katı kadar daha fazladır. Beraberinde kasık fıtığı da olabilir: Her zaman belirti vermese de inmemiş testisli hastaların % 65 kadarında ameliyatta fıtık da tespit edilir ve cerrahi tedavisi yapılır. Psikolojik ve estetik problem oluşturur. Dış etkenlere daha açıktır.

 

Tedavi yaşı

            En ideali 6 aylık ile 1 yaş arasıdır. Ancak en geç 2 yaş bitimine kadar tedavi tamamlanmalıdır. Hangi nedenle olursa olsun inmemiş testis tedavisi 2 yaşın sonrasına bırakılmamalıdır. Şayet bilmeden 2 yaşın ötesine sarktıysa bir an önce tedavi yapılmalıdır. İnmemiş testisin olduğu tarafta fıtık da varsa o zaman hiç beklenmeden gerekirse 1 aylık bebekte de cerrahi tedavi uygulanmalıdır. Ehil ellerde ve çocuk cerrahisi uzmanlarınca yapılan ameliyatlardan sonra başarı oranı çok yüksektir. Ancak hormon tedavisi başarı şansı düşük, yan etki ihtimali büyük bir tedavi şeklidir. Ayrıntılı bilgi için doktorunuza başvurunuz.

 

Hastanede yatılır mı? Ameliyat sonrası zor mudur?

            İnmemiş testis ameliyatı olan çocuklar aynı gün hastaneden taburcu edilir ve ameliyat sonrası ilk bir kaç saatten sonrasını evde geçirirler. Böylesi hem tıbbi açıdan hem de psikolojik açıdan çocuk ve ailesi için çok daha avantajlıdır. Ağrı kesici-ateş düşürücü özelliği olan ilaçlarla ameliyat sonrası rahatsızlıklar rahatça kontrol altına alınır.  Çocuklar ne kadar küçükse ameliyat sonrası dönemleri o kadar rahat geçer. Daha küçük çocuklar daima daha çabuk iyileşirler.  İki gün içinde tüm çocuklar ayağa kalkar ve oyuna başlarlar.3–4 gün sonra bir kez pansuman ve yara kontrolü için ameliyat eden çocuk cerrahisi uzmanına gidilir. Birkaç ay sonra geç kontrol yapılır.  Ameliyattan 4 gün kadar sonra banyo yapılabilir ( İlk yara kontrolü sonrası )  Güreş, futbol, yüzme ve jimnastik gibi sporlar 20 gün için yasaklanır.  Ameliyat sonrasında torbada ve kasıkta hafif şişlik ve morluklar olabilir.   Bunlar birkaç gün ve hafta içinde kendiliğinden geçer. Operasyon bölgesinde aşırı şişlik, kızarıklık varsa; yaradan kan ve iltihap geliyorsa; ateş, bulantı, kusma gibi belirtiler varsa doktorunuza başvurmalısınız

Daha profesyonel bilgi verecek olursak

 Yenidoğan erkek bebeklerin genital organlarıyla ilişkili en yaygın doğumsal problem olan bu durum,

1 yaşındaki normal gününde doğmuş erkek bebeklerin neredeyse %1’ini etkiler.

Testislerin konumunun ve varlığının bilinmesi klinik tedaviyi doğrudan etkilediği için,

palpe edilebilen ve palpe edilemeyen testis şeklinde bir kategorizasyon yapılması en uygun görünmektedir.

Retraktil (inip çıkabilen) testisler, gözlem dışında herhangi bir şekilde tedaviye ihtiyaç göstermez.

Retraktil testisler, inişini tamamlamıştır ama güçlü refleksten dolayı kasıkta bulunabilir.

İki tarafı ele gelmeyen testisler söz konusu olduğunda cinsel farklılaşma problemlerini düşündüren bulguların varlığında,

genetik değerlendirme yapılması zorunludur

Tanı
Ele gelen ve gelmeyen testisler arasında ayrım yapmanın tek yöntemi, fizik muayenedir.

Ultrason, bilgisayarlı tomografi, manyetik rezonans görüntüleme ya da anjiyografi uygulanmasının sağlayabileceği ek bir fayda yoktur.

Torbaların görsel olarak tanımlanması ve çocuk yatar halde muayene edilmesi, muayene kapsamında yer alır.

 Muayeneyi dikkatli yapmak hekimin yeteneğidir. Hekimden hekime değişebilir.

Muayene ile, inmemiş testis izlenimi verebilen genişlemiş lenf düğümleri ile kasıkta duran testis arasında

ayrım yapılmasına da olanak sağlar.

Genellikle, retraktil bir testisin skrotuma gelmesi sağlanabilir ve bir kremasterik refleks nedeniyle

tekrar kasığa geri çekilinceye kadar testis orada kalacaktır.

Tek tarafta testisin palpe edilememesi ve karşı taraftaki testisin büyümüş olması, testis yokluğunu düşündürebilir,

ama bu bulgu özgün değildir ve cerrahi araştırma gereğini ortadan kaldırmaz.

Kasıkta testisin ele gelmemesi durumunda, testis vücudun başka yerlerinde olup olmadığına bakmak gerekir.

Testisin karın içinde olup olmadığının doğrulanması için, laparoskopi dışında hiçbir güvenilir muayene yoktur.

Laparoskopik değerlendirmeyi teşvik etmeden önce, genel anestezi altında bir muayene yapılması önerilir.

Çünkü başlangıçta palpe edilebilir olmayan bazı testisler anestezi koşulları altında palpe edilebilmektedir.

Tedavi
Eğer çocuk 1 yaşına bastığı halde bir testis inmemişse, kendiliğinden inmesini beklemenin hiçbir yararı yoktur.

Hücre bozulmasını önlemek için, 12-18 ay yaş aralığından önce tedavi uygulanmalı ve tamamlanmalıdır.

Cerrahi
Ele gelen inmemiş testis için uygulanan cerrahi, kasık yaklaşımıyla testisin indirilmesidir. Başarı %92 kadardır.

Tekrar geri kaçmalar olabilir.

Testisin ele gelmemesi durumunda , laparoskopi uygulanması ile testis karın içinde aranmalıdır.

Bir kasık kesisi ile testisi bulma şansı oldukça yüksektir,

ama ender durumlarda, eğer kasıkta hiçbir kanal ya da vas deferens bulunmuyorsa karın içinde arama yapılması gereklidir.

Bu durumda Laparoskopi, karın bölgesini testis için muayene etmenin en uygun yoludur.

Ek olarak, laparoskopik erişim yoluyla gerek çıkarma, gerekse orşidolizis ve orşidopeksi de yapılabilir.

Tanı amaçlı laparoskopiye başlanmadan önce, genel anestezi altında çocuğun tekrar muayene edilir.

Çünkü daha önce ele gelmeyen bir testis anestezi esnasında saptanabilir.

Bu da tedavi yönteminin daha kolaylaşması anlamını taşır.

Diğer testisi normal olan 10 yaşındaki ya da daha büyük bir erkek çocukta karın içi testis varsa, bu çıkarılmalıdır.

İki taraflı karın içinde olan testisler ya da 10 yaşından küçük erkek çocuklar söz konusu olunca,

tek aşamalı ya da iki aşamalı bir işlem uygulanabilir. İki aşamalı prosedür uygulanması halinde,

damarların gelişmesine olanak sağlamak için, testisin damarları kesilir. İkinci aşamada yumurta aşağıya indirilir.

Tek aşamalı işlemde testisin sağkalım oranı %50 ile %60 arasında değişir;

iki aşamalı ameliyatlarda başarı oranları %90’lara çıkmaktadır.

Testislerinden birisi inmemiş olan erkek çocuklar daha düşük bir dölleme oranına sahiptirler, ama baba olma oranları,

testislerinin ikisi de inmiş olan erkek çocuklarla aynıdır.

Testisleri iki taraflı olarak inmemiş olan erkek çocuklar daha düşük bir dölleme ve baba olma oranına oranına sahiptirler.

Testisleri inmemiş olan erkek çocukların kanser geliştirme olasılığı 20 kat daha yüksektir;

herhangi bir tedavi türü bu riski etkilemez. Bu nedenle, bu erkek çocuklarda hem ergenlik sırasında hem de sonrasında tarama yapılması

 tavsiye edilir.

Retraktil testislere sahip olan erkek çocukların tıbbi ya da cerrahi tedaviye ihtiyacı yoktur,

ama ergenlik çağına kadar yakından takip edilmeleri gerekir.

Testislerin 1 yaşından sonra kendi kendine inmesi söz konusu olmadığı ve testis kalitesinin
kaybedilmesi olasılığı bulunduğu için, en geç 12 aylık olunca tedavi tamamlanmalıdır.

Testisin inişi ve inmemiş testis oluşumu;

Etiketler : çocuk cerrahisi , çocuk ürolojisi , inmemiş testis , testis